In een investeringsstatuut worden alle aspecten beschreven die verband houden met het investeringsproces van een corporatie. Het is van belang dat de financiële toetsen aansluiten op het begrippenkader van toezichthouders Waarborgfonds Sociale Woningbouw (WSW) en Autoriteit woningcorporaties (Aw).
Aedes heeft, in samenwerking met de Vereniging van Toezichthouders in Woningcorporaties (VTW), een model Investeringsstatuut ontwikkeld. Dit model is een handige richtlijn bij het schrijven van het investeringsstatuut. Aedes en VTW benadrukken wel dat het investeringsstatuut voor iedere corporatie anders is. Het model kan naar eigen inzicht toegepast worden op de corporatie. (Bron: Aedes)
Het model Investeringsstatuut beschrijft 12 onderwerpen die mogelijk terug kunnen komen in het investeringsstatuut. Hieronder worden alle onderwerpen één voor één toegelicht, met daarin voorbeelden van hoe je dit als corporatie kunt vormgeven.
In de inleiding staat kort iets over de corporatie en haar activiteiten. Ook wordt hierin vermeld wat het doel van het investeringsstatuut is en hoe de corporatie deze gebruikt. Eventueel kan de relatie met overige statuten en reglementen worden benoemd. Het is ook slim om in de inleiding enkele definities te noemen van termen die gebruikt zijn in het investeringsstatuut.
Bekijk ook de Cheatsheet Corporatiefinanciën, daarin vind je een overzicht van alle belangrijke begrippen over geld bij corporaties in gewoon Nederlands.
Bij het schrijven van een investeringsstatuut is het van belang te werken vanuit (wettelijke) kaders. Deze kaders komen dan ook in alle investeringsstatuten terug. Je kunt er daarbij voor kiezen deze wettelijke kaders volledig uit te schrijven, of je te beperken tot het benoemen onder welke kaders je opereert. Corporatie Eigen Haard heeft voor dit laatste gekozen. In hun wettelijke kader sectie staat het volgende:
“Eigen Haard heeft als doel uitsluitend werkzaam te zijn op het gebied van de volkshuisvesting. Het wettelijk kader waarbinnen Eigen Haard opereert is met name de Woningwet, Besluit Beheer Sociale Huursector, AMvB's en andere aanverwante regelgeving. Wet- en regelgeving prevaleren boven dit investeringsstatuut. Het investeringsstatuut wordt bij wijziging van wet- en regelgeving zo nodig aangepast.” (Bron: Eigen Haard)
Hierin omschrijft de corporatie haar primaire werkgebied. Tevens wordt hierin vermeld op welke gemeente(n) de investeringen zich binnen dit werkgebied richten. Mogelijk exploiteer je als corporatie ook vastgoed dat gelegen is in een ander werkgebied. Ook dit dien je te vermelden. Woonbedrijf ieder1 heeft haar werkgebied als volgt omschreven in het investeringsstatuut:
“Het primaire werkgebied van Woonbedrijf ieder1, zoals omschreven in het vigerend portefeuillebeleid, is bepaald tot de gemeenten Deventer en Zutphen. Het werkgebied valt binnen het vastgestelde regionaal woningmarktgebied Zwolle / Stedendriehoek.” (Bron: Woonbedrijf ieder1).
De sectie financieel beleid gaat in op de investerings-, financierings- en operationele activiteiten. Het is van belang dat de corporatie inzicht geeft in (het verloop van) de kasstromen van de corporatie. Binnen het financieel beleid wordt onderscheid gemaakt tussen DAEB-bezit en Niet-DAEB-bezit.
Bekijk ook de Cheatsheet Corporatiefinanciën, daarin vind je een overzicht van alle belangrijke begrippen over geld bij corporaties in gewoon Nederlands.
Bovengenoemde investeringsbeslissingen worden zorgvuldig afgewogen. Dit wordt gedaan aan de hand van het te behalen rendement. Bij de afweging van DAEB-investeringen worden ook de strategische (volkshuisvestelijke) doelen van de corporatie meegenomen. Dit kan soms tot interne discussie tussen de volkshuisvestelijke invalshoek en de financiële invalshoek leiden. Vestia, dat onder verscherpt financieel toezicht staat, schrijft het volgende over het afwegingskader van haar investeringen:
“De basis voor de afwegingen op portefeuille- en complexniveau voor het vastgoed ligt in de waardesturing, die weer een afgeleide is van de strategische doelstellingen van Vestia. Dat geldt ook voor de afweging om te investeren in het vastgoed. Daarbij worden telkens de gevolgen van de keuzes zichtbaar gemaakt voor de financiën en de bijdrage aan de strategische doelstellingen. Het gaat daarbij vooral om de beweging op beide criteria als gevolg van de investering. Daarnaast stellen de sectorinstituten eisen aan het financieel herstel van Vestia en de beoordeling van investeringen. De bedrijfswaarde speelt daarin een belangrijke rol. “
Vestia maakt bij haar afwegingskader een onderscheid tussen het huidige en het gewenste beoordelingskader. Het huidige beoordelingskader is de basis voor de besluitvorming. Het gewenste beoordelingskader is gebaseerd op de pijlers van de waardesturing.
Samenvattend ziet het afwegingskader van Vestia er als volgt uit:
(Bron: Vestia)
Bekijk ook de Cheatsheet Corporatiefinanciën, daarin vind je een overzicht van alle belangrijke begrippen over geld bij corporaties in gewoon Nederlands.
Hier vermeld je in hoeverre je als corporatie bent aangewezen op vreemd vermogensverschaffers voor de financiering van je bedrijfsactiviteiten. Bij welke instellingen en in hoeverre er externe financiering mag worden aangetrokken is in lijn met de Wet en het BTIV in het treasurystatuut vastgelegd.
Het Waarborgfonds Sociale Woningbouw (WSW) en de Autoriteit woningcorporaties spelen een grote rol in de beoordeling en normering van de financiën van corporaties. Begin 2018 werd bekend dat WSW en Aw een gezamenlijk beoordelingskader hebben ontwikkeld om corporaties te kunnen beoordelen op de financiële continuïteit, het bedrijfsmodel en governance & organisatie. Vanaf 2019 beoordelen WSW en Aw corporaties volgens het nieuwe beoordelingskader. 2018 wordt als een overgangsjaar gezien. (Bron: WSW)
Corporaties worden bij de financiële beoordeling in het nieuwe beoordelingskader getoetst op drie onderdelen. Allereerst de liquiditeit: kan de corporatie op de korte en middellange termijn voldoen aan haar liquiditeitsverplichtingen? Ten tweede het vermogen: is er voldoende vermogen beschikbaar om aan de huidige verplichtingen te voldoen en eventuele risico’s in de toekomst op te vangen? Tot slot onderpand: is het onderpand voldoende waard om in een situatie van discontinuïteit aan de financiële verplichtingen te voldoen?
De financiële ratio’s die hierbij gebruikt worden zijn :
In deze sectie van het investeringsstatuut gaat het om in hoeverre informatievoorziening op elk beslisniveau nodig is wat betreft (des)investeringen zoals renovatie- en nieuwbouwprojecten.
Daarbij gaat het erom hoe de doelen uit onder meer het ondernemingsplan in de projecten tot uitvoering komen. Zo zorg je er bijvoorbeeld voor dat je projecten aansluiten op je ondernemingsplan of portefeuillestrategie. Ook maakt het dat je iedereen binnen je corporatie al vanaf een vroeg stadium betrekt bij je plannen.
Een ander onderdeel van de informatievoorziening gaat over de vraag hoe er tijdens verschillende fasen van projecten wordt gerapporteerd over de voortgang.
Het investeringsstatuut kan grofweg bovengenoemde onderwerpen bevatten, maar kan voor iedere corporatie op een andere manier vormgegeven worden. Hieronder enkele voorbeelden van investeringsstatuten van woningcorporaties:
Bekijk ook de Cheatsheet Corporatiefinanciën, daarin vind je een overzicht van alle belangrijke begrippen over geld bij corporaties in gewoon Nederlands.