Het boek ‘verdraaide organisaties’ van Wouter Hart zorgt voor heftige discussie. Hebben we de systeemwereld nu wel of niet meer nodig bij corporaties?
Bedoeling, leefwereld en systeemwereld
De belangrijkste begrippen uit ‘Verdraaide organisaties’ zijn de bedoeling, de leefwereld en de systeemwereld.
- De bedoeling staat voor het hogere doel waar jouw corporatie voor bestaat.
- De leefwereld is de omgeving om je heen, die je op dit moment kunt waarnemen.
- De systeemwereld is de wereld van processen en procedures die in computersystemen en formulieren zijn gevangen.
Systeemwereld centraal in het huidige denken
Wouter Hart schetst in zijn boek het beeld dat in veel organisaties gedacht wordt vanuit de systeemwereld.
Als je bijvoorbeeld vraagt waarom een ziekenhuis allerlei procedures heeft, dan word je waarschijnlijk getrakteerd op allerlei argumenten die onderstrepen hoe noodzakelijk die procedures zijn om het belang van de patiënt te dienen.
Er wordt dus wel gerelateerd aan de ‘bedoeling’ van het ziekenhuis (patiënten beter maken), maar de systeemwereld staat centraal.
Omkering van het denken
Waar ‘Verdraaide organisaties’ voor pleit is een omkering van het denken. Dus niet langer denken vanuit de systeemwereld en beargumenteren waarom die systemen een bijdrage leveren aan het hogere doel van de organisatie.
Maar wel: vanuit de bedoeling, de leefwereld en de systeemwereld van de organisatie vormgeven. Daarbij hoort ook: de systeemwereld als ondersteuning gebruiken in plaats van de systeemwereld als iets zien dat er nu eenmaal is.
Begin dus bij het hogere doel van jouw corporatie. Bedenk je daarna wat je in een ideale situatie zou willen en kunnen doen in de leefwereld en de systeemwereld om dit doel mogelijk te maken.
Valkuil bij het werken vanuit de bedoeling
Veel mensen zijn erg verheugd over het denken vanuit de bedoeling. Zij zouden de systeemwereld het liefst helemaal uit het raam willen gooien. De systeemwereld levert voor veel professionals in de publieke sector soms onbegrijpelijke barrières voor hun werk op.
De systeemwereld helemaal in de ban doen is echter een valkuil. In ‘verdraaide organisaties’ wordt de systeemwereld niet aan de kant geschoven, maar wordt deze in het juiste perspectief geplaatst. Dit betekent dat de systeemwereld niet meer centraal staat, maar dat je de systeemwereld nog wel nodig hebt.
Waardeer de systeemwereld
Zie de systeemwereld voor wat het is: niet meer, maar ook niet minder. De procedures van de systeemwereld zijn de tools om de doelen van je corporatie te behalen. Het vastklampen aan de systeemwereld en de processen is niet handig. Maar aannemen dat we zonder de systeemwereld kunnen is ook niet juist.
In de praktijk zul je merken dat het overgrote deel van jouw huurders en woningzoekenden ongeveer hetzelfde van je zal willen. Middels systemen en procedures kun je aan die breed gedeelde wensen efficiënt tegemoetkomen.
De overige wensen en behoeften kun je bedienen door rechtstreeks vanuit de bedoeling te handelen en op deze manier mensen met maatwerk tegemoet te treden.
