“Het gaat om het ongedaan maken van grenzen tussen organisaties.” (Interview met Mohamed Acharki)
Als corporatie heb je niet alleen te maken met je huurders. Ook andere partijen, zoals overheden en zorginstellingen, zijn belangrijke stakeholders. Of samenwerkingspartners, zoals Mohamed Acharki ze liever noemt.
Mohamed is directeur-bestuurder bij woningcorporatie Zayaz in Den Bosch. Deze corporatie is een voorbeeld van een echte netwerkorganisatie. Op 22 november 2018 was Mohamed spreker op het seminar ‘De corporatie als netwerkorganisatie’.
Wietske Duzijn van De Corporatiestrateeg sprak alvast met Mohamed over de verschillende samenwerkingsverbanden waarin Zayaz actief is, waarom op lokaal niveau samenwerken zo belangrijk is en hoe je als corporatie juist door andere organisaties de ruimte te geven, je huurders echt verder kunt helpen.
Tips en inspiratie voor samenwerken aan wonen en zorg (PDF)
Concreet bespraken we de volgende onderwerpen:
- “Wij willen altijd ja kunnen zeggen tegen vragen van huurders”
- Samenwerken in De Bossche Bond
- Als je meer organisaties betrekt, gebeuren er ‘rare’ dingen
- Een corporatie voor de mensen
- Lokale samenwerkingsverbanden: gewoon beginnen en doen wat je kunt doen
- Op zoek naar de gemeenschappelijke deler
- Werken aan woonlasten verlaging
- De grote keuze van corporaties
- Vraag wat de ander écht nodig heeft
- Verantwoordelijkheid en bevoegdheid aan medewerkers
- Gebruik je gezonde verstand
“Wij willen altijd ja kunnen zeggen tegen vragen van huurders”
Wat de rol van Mohamed bij Zayaz kenmerkt, is dat hij probeert een netwerk voor de corporatie te creëren zodat ze altijd ja kunnen zeggen tegen de vragen van hun huurders: “Niet alles is door ons zelf op te lossen. Je hebt daarbij altijd anderen nodig. Deze week heb ik in de stad gesproken over een gezamenlijk akkoord dat gaat over duurzaamheid. En duurzaamheid gaat niet zonder de inwoners van de stad. Dat is een vorm van een netwerk creëren voor je corporatie om de opgave aan te kunnen.”
Samenwerken in De Bossche Bond
Eén van de samenwerkingsverbanden waaraan Zayaz verbonden is, is De Bossche Bond. De Bossche bond is bedoeld voor casuïstiek waarbij de burger tegen de muur loopt. Instellingen zijn vaak individueel niet toegerust om problemen van burgers volledig op te lossen. Volgens Mohamed worden burgers dan van het zogezegde kastje naar de muur gestuurd.
“Met De Bossche Bond stellen we ons eigen belang als organisatie te niet, en geven we een aantal professionals de ruimte, bevoegdheid en middelen om doorbraken te creëren bij die situaties die heel ingewikkeld zijn en onoplosbaar lijken. Dat is de kern van de Bossche bond.”
Als je meer organisaties betrekt, gebeuren er ‘rare’ dingen
Waarom is dan juist voor deze manier van samenwerken gekozen?
“Omdat je er soms als organisatie niet uitkomt. Kennelijk is er toch een soort eigen belang,” denkt Mohamed. “En juist dat belemmert. Soms kun je vanuit je eigen organisatie een probleem niet zelfstandig oplossen, maar als je meer organisaties erbij betrekt, zie je dat we rare dingen kunnen doen.”
Een voorbeeld: Zayaz heeft als voorwaarde dat iemand die instroomt schuldenvrij moet zijn. Diezelfde mens, is voor zijn of haar uitkering afhankelijk van een dak boven z’n hoofd. Een vicieuze cirkel, waar je nooit uitkomt. Mohamed: “Dat betekent dat je als corporatie toch die woning beschikbaar moet stellen zodat die huurder verder kan. Dat zijn de dingen die we proberen te leren vanuit zo’n samenwerking. Het gaat eigenlijk over de grenzen tussen organisaties ongedaan maken.”
Tips en inspiratie voor samenwerken aan wonen en zorg (PDF)
Een corporatie voor de mensen
Natuurlijk geldt voor elke corporatie en elke huurder een andere context. Er is dus niet één manier om als corporatie aan de slag te gaan met netwerksamenwerkingen. Toch is Mohamed ervan overtuigd dat iedere corporatie hier iets mee kan: “Het begint met dat je je beseft dat je er als corporatie bent voor de mensen die je huisvest, en niet omdat je vastgoed hebt. Het oprecht willen bijstaan van de kwetsbaren, de mensen die het zelf niet redden.”
Als corporatie hoef je eigenlijk niet zoveel te doen.
Wat je wel moet doen is je netwerk aan spreken en daar een leidende rol in aannemen wanneer nodig. Maar je kunt ook je eigen beleid aanpassen: “We moeten immers vaak nee zeggen tegen onze huurders door beleid dat we zelf geschreven hebben.”
Je hebt als corporatie volgens Mohamed dus veel invloed op het meedoen van mensen: “Want daar gaat het uiteindelijk om: mensen een kans bieden om mee te doen in de samenleving.”
Lokale samenwerkingsverbanden: gewoon beginnen en doen wat je kunt doen
Zayaz is ook betrokken bij lokale samenwerkingen, zoals Praktijknetwerk Woonlasten De Baas. Dat komt omdat Zayaz kijkt vanuit het belang van de huurder: “En die huurder heeft te maken met lokale partijen,” aldus Mohamed. “In 2013 kwam uit een onderzoek naar voren dat 26% van de burgers uit Den Bosch onder de armoede grens leefde. Dat was schrikbarend. We zijn ons toen gaan verdiepen in de problemen van die burgers. We hebben zelfs een oproep geplaatst. Huurders kwamen daarop af en vertelden hun verhaal.”
Toen ontdekten ze bij Zayaz dat veel problemen opgelost kunnen worden als lokale partijen de handen ineens slaan: “Natuurlijk blijven landelijke partijen als de Belastingdienst en UWV ook van belang, maar als we daar op gaan zitten wachten gebeurt er niks. Dus we beginnen gewoon en doen wat we al kunnen doen.”
Tips en inspiratie voor samenwerken aan wonen en zorg (PDF)
Op zoek naar de gemeenschappelijke deler
Maar, waar te beginnen?
Mohamed: “Volgens mij is de eerste stap ‘de waarom-vraag’ te beantwoorden voor jezelf en voor de anderen. Daarmee zoek je de verbinding. Wat bindt ons in zo’n stad als het gaat om de opgave die er is? Dan zie je dat er heel veel gezamenlijke doelen zijn. Wij en de gemeente Den Bosch hebben het natuurlijk over dezelfde inwoner van de stad. Het gaat om een stap zetten naar elkaar zonder dat je er als corporatie zelf beter van wilt worden.”
Kortom: het gaat niet om de corporatie, het gaat om de bewoners van de stad.
Werken aan woonlasten verlaging
Ook Zayaz werkt hard aan de woonlasten verlaging. Hoe die ontwikkeling zich voort gaat zetten is volgens Mohamed afhankelijk van verschillende factoren: “Een van de belangrijke dingen voor de komende jaren zijn de energielasten. Wij als corporatie proberen daar invloed op uit te oefenen door te werken aan een duurzaamheidsakkoord en aan het energiezuinig maken van onze woningvoorraad om te zorgen dat de rekeningen van onze huurders niet omhoog gaan.”
Dat is één factor. Maar ook inkomensontwikkeling is een factor: “En hoe dat loopt, is afhankelijk van de keuzes in de politiek.”
Zayaz probeer dat wat ze kan beïnvloeden, ook echt te beïnvloeden, vertelt Mohamed: “We kunnen vanuit ons huurbeleid heel veel doen. Maar ook in termen van energielasten, servicekosten, en het goed informeren van mensen over hoe ze energie en kosten kunnen besparen.”
Dat informeren van de huurders doet Zayaz onder andere via haar huurdersorganisatie: “Die hebben we vanaf de eerste dag betrokken. Bij de totstandkoming van ons netwerk zijn zij altijd deelnemer geweest. En zij hebben dan de verantwoordelijkheid als het gaat om het informeren van bewoners en het geven van voorlichting. Tegelijkertijd hebben zij ook een kritische blik naar de betrokken instellingen, ze zorgen er voor dat het niet gaat om deze instellingen, maar om de inwoners van de stad.”
Tips en inspiratie voor samenwerken aan wonen en zorg (PDF)
De grote keuze van corporaties
Mohamed vindt het lastig om ‘de gouden tip’ te geven voor het aangaan van lokale samenwerkingen: “Dan moet ik een goed beeld hebben van wat collega corporaties doen en dat heb ik niet. Ik kan niet iedereen over een kam scheren natuurlijk.”
Toch kan hij uit eigen ervaring zeggen dat het gaat om een belangrijke keuze. Namelijk de keuze je corporatie niet voorop te willen stellen.
En die keuze moet je niet alleen benoemen, die moet je ook echt uitvoeren.
“Ik predik, als wij niet nodig zijn, dan zijn wij niet nodig,” benadrukt Mohamed. “Wij hoeven niet voorop te lopen of anderen voor hun voeten te lopen. Als een ander het beter kan, graag. Ik denk dat als alle instanties zo’n houding aannemen, er echt hele mooie dingen ontstaan.”
Vraag wat de ander écht nodig heeft
Mohamed is ervan overtuigd dat we een aantal dingen anders moeten doen: “De tijd dat wij bepaalden wat goed is voor anderen is voorbij. We moeten leren om de ander de vraag te stellen wat hij of zij écht nodig heeft. Je komt daarmee ook antwoorden tegen die heel verrassend zijn. Wij denken vanuit verkokering vaak in oplossingen, terwijl burgers en medewerkers vaak hele andere dingen vragen. Dat is heel leerzaam voor organisaties, maar tegelijkertijd heel ingewikkeld.”
Verantwoordelijkheid en bevoegdheid aan medewerkers
Mohamed is spreker op het seminar ‘De corporatie als netwerkorganisatie’ op 22 november 2018. Hij kan heel veel vertellen over waar Zayaz tegenaan is gelopen bij het creëren van netwerken, en het belang van de manager om daarin de goede dingen te doen.
“Dat gaat vooral over organisatieontwikkeling, waarbij een aantal voorwaarden wel ingevuld moeten zijn. Zoals veiligheid binnen de organisatie, zodat mensen ook echt durven los te komen en de verantwoordelijkheid nemen.”
Verantwoordelijkheid. Dat woord hebben we vaker gehoord.
“Het gaat ook zeker niet alleen om verantwoordelijkheid, maar ook over bevoegdheid. Als bestuur het lef te hebben om die bevoegdheid laag in de organisatie neer te leggen, bij de mensen aan het front die in contact zijn met de huurders.”
Tips en inspiratie voor samenwerken aan wonen en zorg (PDF)
Bij Zayaz hebben ze er bijvoorbeeld bewust voor gekozen om Hbo’ers bij de klantenservice neer te zetten. Zij mogen ook echt besluiten nemen die niet passen binnen het beleid van Zayaz: “Als het maar leidt tot een goede oplossing voor de huurder,” vertelt Mohamed.
En dat kost de corporatie niet meer geld dan de oude situatie, maar de huurder is wel geholpen. Het gaat er dus om mensen de middelen en ruimte te geven.
Mohamed benadrukt nogmaals: “Daar waar het antwoord op de vraag van de huurder leidt tot nee, moet je even stoppen en goed luisteren naar wat de huurder vraagt. En heb het daar dan even over met elkaar, in plaats van met je manager.”
Gebruik je gezonde verstand
Mohamed pleit er dus voor om los te komen van de afhankelijkheid van bovenaf, en je gezonde verstand te gebruiken: “Vaak worden we belemmerd door dat we ergens denken ‘als ik deze mevrouw zo help, dan belt morgen de buurman op’. Dat is iets wat we in Nederland hebben aangeleerd vanuit de verzorgingsstaat: wat jij krijgt wil ik ook. Ik vind dat een hele slechte Nederlandse gewoonte. Gun de ander gewoon even wat ruimte, want de situatie van de buurvrouw is echt een andere dan de jouwe.”
Mohamed moedigt corporaties aan niet bang te zijn om het juiste te doen: “Heb het lef het goede te doen in de ogen van de huurder. Als je het goede doet vanuit de huurder, voeg je ook meer waarde toe. Laat de belemmeringen los, die systemen staan ons in de weg. Je moet je hersenen gebruiken. Dat is wat ik vraag.”
Benieuwd naar meer ervaringen van Mohamed en wil je leren van zijn aanpak? Lees dan het verslag van het seminar De Corporatie als Netwerkorganisatie.
Tips en inspiratie voor samenwerken aan wonen en zorg (PDF)
