Zie je binnen jouw vakgebied wel eens onderzoeken die elkaar tegenspreken? Heb je te maken met mondige burgers? En kom je bedrijven of andere organisaties tegen die zich weinig aan jouw beleid gelegen laten liggen? Als je op een of meer van deze vragen ja antwoordt, dan is de kans groot dat je vastzit in de interventiefuik.
De interventiefuik
De interventiefuik is geïntroduceerd door bestuurskundig hoogleraar Mirko Noordegraaf. Kort samengevat wil de interventiefuik zeggen dat beleidsmakers klem zitten tussen hoge verwachtingen van burgers aan de ene kant, en (te) weinig middelen om tegemoet te komen aan die verwachtingen aan de andere kant. Of nog korter: beleid moet veel oplossen, maar kan weinig.
Wanneer je met je beleid een – wellicht bescheiden maar merkbare – bijdrage aan de maatschappij wilt leveren, moet je uit de interventiefuik zien te raken. Daarvoor kun je drie dingen doen.
Verwachtingenmanagement
Verwachtingenmanagement is bij nieuw beleid van belang. Vaak zal nieuw beleid problemen niet helemaal oplossen. Wel kan beleid een eerste stap zijn naar een oplossing, het probleem draaglijker maken of de meest extreme uitingen van het probleem aanpakken. Door open en transparant te zijn over de impact die jouw beleid in staat is om te maken, voorkom je dat burgers hoge verwachtingen houden hun verwachting als eis stellen.
Onomstreden onderzoek als basis
Onomstreden onderzoek als basis voor je beleidsmaatregelen is ook belangrijk. Zo voorkom je dat voor- en tegenstanders de feitelijke effecten van je beleid betwisten. Als bijvoorbeeld onomstreden vaststaat dat het uitvoeren van jouw beleid 40.000 euro kost is dat alvast een twistpunt minder. Een veelgebruikt voorbeeld van relatief onomstreden data is het CBS. Wie zijn beleid onderbouwt met data van het Centraal Bureau voor de Statistiek zal minder weerstand ontmoeten dan wie cijfers van een willekeurig onderzoeksbureau gebruikt. Onomstreden onderzoek kun je ook realiseren door het voorafgaand aan het onderzoek met alle betrokken partijen eens te worden over de inhoud en aanpak van het onderzoek. Niemand wil graag criticaster zijn van een onderzoek waarvan hij zelf aan de basis stond.
Strijdig beleid
Voorkom ook dat jouw beleid strijdig is met de uitvoering van ander beleid. Dat kan door je beleid aan te passen. Maar nog beter is natuurlijk om de uitvoeringspraktijk aan te passen. Door uitvoerende collega’s en andere belanghebbenden bij jouw beleid vroegtijdig bij de beleidsontwikkeling te betrekken spoor je strijdigheden sneller op. Dan kun je ook werken aan het oplossen ervan.
Door mondige burgers, tegenstrijdig onderzoek en belanghebbende organisaties met een eigen agenda kom je als beleidsmedewerker vast te zitten in een interventiefuik. Je moet veel oplossen met jouw beleid, maar de mogelijkheden daartoe zijn minimaal. Om toch impact te maken met je beleid kun je gebruik maken van verwachtingenmanagement, onomstreden onderzoek als basis voor je beleid en uitvoerende collega’s en andere belanghebbenden vroegtijdig betrekken bij de beleidsontwikkeling.
In de onderstaande video een toelichting op de oorzaken en achtergronden bij de interventiefuik. Ik maakte deze video enkele jaren geleden voor een training over overheidsmanagement.
Heb jij ook het gevoel dat je vast zit in de interventiefuik? Of heb je een methode om hier uit te blijven? Laat het hieronder weten aan je collega beleidsmedewerkers.
