Een belangrijk element in de onderbouwing van je ondernemingsplan, vastgoedsturing en ander corporatiebeleid is de demografische ontwikkeling in je werkgebied. Hoe de demografische ontwikkeling zich zal voordoen bepaalt immers grotendeels de toekomstige omvang en samenstelling van je doelgroep.
Er zijn veel bevolkingsprognoses beschikbaar. Maar welke moet je gebruiken? Elke prognose heeft zijn eigen kenmerken en is op een andere manier bruikbaar. In dit artikel de belangrijkste verschillen op een rij.
Regionale bevolkingsprognose van CBS
Een bekende bevolkingsprognose wordt gemaakt door CBS in samenwerking met het Planbureau voor de Leefomgeving (PbL). De landelijke prognose van het CBS wordt daarbij uitgewerkt naar een prognose op regionaal niveau. De prognose laat meerdere scenario’s voor de demografische ontwikkeling zien.
De cijfers van CBS en PbL zijn voor grotere gemeenten ook op gemeenteniveau beschikbaar. Voor kleinere gemeenten kunnen er onverklaarbare afwijkingen in de cijfers zitten, waardoor ze voor deze gemeenten niet goed bruikbaar zijn. Daarom zijn deze cijfers alleen op aanvraag bij het CBS beschikbaar.
De regionale prognose van CBS en PbL kun je goed gebruiken wanneer je op regionaal niveau naar je werkgebied wilt kijken.
Het voordeel van deze prognose is dat het PbL er ook mee werkt. Het PbL heeft op basis van de prognose al verschillende analyses en rapportages geschreven die je bij je eigen werk kunt gebruiken.
Primos prognoses voor elke gemeente uitgewerkt
Een andere bevolkingsprognose is de Primos prognose. Deze prognose is voor alle Nederlandse gemeenten op het niveau van de gemeente beschikbaar. De Primos prognose heeft voldoende body om per gemeente een reëel beeld te geven. De prognose brengt het toekomstig aantal bewoners en toekomstig aantal huishoudens in beeld.
De Primos prognose neemt onder meer bouwprogramma’s mee die gemeenten al in gang hebben gezet of waarover bijvoorbeeld regionale afspraken zijn gemaakt. Dat maakt dat de Primos prognose een goed beeld geeft van de ontwikkelingen op gemeenteniveau.
Provinciale bevolkingsprognoses
Verder zijn er prognoses die gemaakt worden door de provincies. Deze zijn vanuit beleidsmatig oogpunt erg interessant omdat provinciale prognoses door de provincies worden gebruikt in gesprek met gemeenten over o.a. nieuwbouw. Daardoor zal veel gemeentebeleid mede gebaseerd zijn op de provinciale prognose.
Let echter wel op: er zijn grote verschillen in de kwaliteit van de prognoses van de verschillende provincies. Sommige provincies beschikken over een uitwerking van een andere prognose, bijvoorbeeld de Primos prognose. Deze prognose wordt dan verfijnd voor die specifieke provincie. Andere provincies stellen zelf een prognose op.
Ook zijn er verschillen tussen provincies in de beschikbaarheid van de prognosecijfers. Bij sommige provincies kun je de prognose makkelijk via het web downloaden. Bij andere provincies zul je zelf, al dan niet via de gemeente, navraag moeten doen bij de betrokken medewerker van de provincie.
Lokale bevolkingsprognoses
Tot slot zijn er lokale prognoses. Soms laat een gemeente of een groep van gemeenten zelf een bevolkingsprognose voor de lokale situatie opstellen. Dat heeft als voordeel dat je kunt verfijnen op basis van beleid dat al is ingezet (bijvoorbeeld met de nieuwste regionale afspraken over waar nieuwbouw komt).
Bij lokale bevolkingsprognoses is er wel een grotere kans dat er wensdenken in de prognose sluipt. Het is makkelijk om jezelf als gemeente te overschatten, en te denken dat er een grote verhuisbeweging naar jouw gemeente op gang zal komen.
Tip: leg meerdere bevolkingsprognoses naast elkaar
Welke prognose ook je voorkeur heeft, je kunt altijd meerdere bevolkings- en huishoudensprognoses naast elkaar leggen. Zo zie je de onderlinge afwijkingen. Daarmee laat je zien dat er een bandbreedte is in de prognoses. En je kunt dan beargumenteerd kiezen welke prognose jij het meest realistisch en het meest geschikt acht voor jouw doel.
Verder is het bij de keuze voor een prognose altijd belangrijk om de actualiteit van de prognose mee te wegen. Bij oudere prognoses ontbreken uiteraard de meest actuele ruimtelijke en economische ontwikkelingen als basis voor de voorspellingen.
Tot slot is het belangrijk je te realiseren dat een bevolkingsprognose er altijd naast kan zitten. Actualiseer daarom regelmatig je beleid met nieuwe prognoses.
