Als de uitvoering van beleid niet soepel verloopt, wordt al snel naar de uitvoerders gekeken. Toch is dat niet altijd terecht. De collega’s die jouw beleid uitvoeren hebben het namelijk zwaar. Implementatiegoeroe Michael Lipsky zag dat begin jaren ’70 al en zijn bevindingen zijn nog altijd actueel.
De frontlijnwerkers van Michael Lipsky
De frontlijnwerkers die het dichtst bij de doelgroep van het beleid staan – Lipsky noemt ze street-level bureaucrats – hebben volgens zijn onderzoek grote invloed op de implementatie. Voorbeelden van frontlijnwerkers zijn de medewerkers aan het loket, maar ook docenten, verpleegkundigen en wijkagenten. Frontlijnwerkers hebben in hun werk te maken met vijf belemmeringen die de uitvoering van beleid bemoeilijken.
Lees ook het eboek 17 schrijftips voor leesbaar en overtuigend beleid.
Te weinig middelen
In de eerste plaats zijn de middelen die frontlijnwerkers ter beschikking staan veelal onvoldoende om het beleid of de regelgeving volledig uit te voeren. Dat kan zich uiten in te weinig geld, maar vaker in te weinig tijd en specifieke kennis.
Vraag > aanbod
Ten tweede is de vraag naar publieke diensten meestal groter dan het aanbod. Frontlijnwerkers maken soms keuzes in wie ze voor laten gaan of wie zelfs helemaal niet geholpen wordt.
Strijdige en vage doelen
Ten derde worden frontlijnwerkers geacht om een bijdrage te leveren aan doelen die vaag en onderling tegenstrijdig zijn. Een wijkbeheerder moet bijvoorbeeld zorgen voor naleving van de huisregels, maar ook voor vergroting van het welzijn van alle bewoners.
Lees ook het eboek 17 schrijftips voor leesbaar en overtuigend beleid.
Slecht meetbaar
Verder is het moeilijk meetbaar te maken in hoeverre doelen worden bereikt. En nog lastiger is het om te bepalen wat de uitvoering van het beleid heeft bijgedragen. Als de tevredenheid van buurtbewoners over de leefbaarheid in de wijk omhoog is gegaan komt dat dan door het beleid van lokale organisaties? Dit is lastig aan te geven omdat bijvoorbeeld de stemming in landelijke media ook van invloed is.
Onvrijwillige cliënten
Tot slot zijn de cliënten van frontlijnwerkers veelal onvrijwillig bij hen terechtgekomen. Volgens Lipsky is dat niet alleen het geval bij publieke diensten zoals politie, brandweer en ziekenhuizen, maar in subtielere vormen ook bij andere takken van publieke dienstverlening. Hoewel cliënten soms wel mogelijkheden hebben om de relatie met frontlijnwerkers te beïnvloeden, zijn het de frontlijnwerkers die verreweg de meeste invloed hebben. Omdat publieke diensten niet afhankelijk zijn van hun cliënten zoals een bedrijf van zijn klanten, zijn frontlijnwerkers relatief stuurloos. Cliënten zijn niet goed in staat om aan te geven welke diensten zij echt nodig hebben.
Lees ook het eboek 17 schrijftips voor leesbaar en overtuigend beleid.
Keuzes van frontlijnwerkers
Binnen deze beperkingen hebben frontlijnwerkers veel mogelijkheden om zelf keuzes te maken over de manier waarop ze hun werk uitvoeren. Ze doen dit onder meer door het ontwikkelen van werkwijzen die hen in staat stellen om het gevraagde werk binnen de gegeven beperkingen ‘op de een of andere manier’ te doen. Vraag maar eens aan de uitvoerders van jouw beleid hoe zij dit doen.
Lees ook het eboek 17 schrijftips voor leesbaar en overtuigend beleid.
In de zoektocht naar de meest optimale werkwijze staat de uitvoering van beleid vaak op gespannen voet met de beperkingen van de dagelijkse werkpraktijk. Wordt jouw beleid desondanks grotendeels uitgevoerd? Dan is er alle reden om nu meteen je werkplek te verlaten om de uitvoerders van jouw beleid een schouderklopje te geven.
