Ben je als corporatie rolvast, of ben je het duizend-dingen-doekje in jouw werkgebied? Je hebt een wettelijke taak, maar daarnaast ook te maken met verwachtingen van lokale partners. En er is nog je eigen ambitie. Hoe bepaal je dan je rol?
Neem betaalbaarheid. Je moet zorgen voor betaalbare huren en goedkope woningen, maar wat doe je bijvoorbeeld met energiebesparing? Is dat volledig de verantwoordelijkheid van corporaties? Niet echt.
Voorzieningenwijzer
En wat te denken van een voorzieningenwijzer? Dit instrument helpt mensen met inkomenssteun, potjes waar ze recht op hebben en besparingen op allerlei gebieden. Is het aanbieden hiervan nou wel een verantwoordelijkheid van een corporatie?
Of kijk naar zorg. Gaat het alleen om het voorkomen van overlast door buren? Of gaat het ook om signaleren? Of ga je misschien zelfs meehelpen om zorgverlening in een woning mogelijk te maken?
Of denk aan jongeren die uitvallen op school en betrokken raken bij criminaliteit. Ben je als corporatie alleen maar verantwoordelijk als zij overlast veroorzaken voor je huurders? Of ga je ook meedenken en meewerken om die jongeren een zinvolle tijdsbesteding te geven? En hun perspectief op wonen en werken te verbeteren?
Signaleren
Ik zie in de praktijk dat corporaties zich in eerste instantie met hun eigen werk bezighouden en verder vooral dingen signaleren en bij partners neerleggen. En ik denk dat dat ook goed is. Corporaties hebben uit het verleden geleerd dat alles naar je toe trekken niet altijd de beste resultaten geeft.
Bovendien kun je hiermee ook kritiek naar je toe trekken. Corporaties hebben geleerd dat andere partijen in sommige dingen nou eenmaal beter zijn. Of het nou gaat om zorg, hulp bij schulden, het begeleiden van jongeren of criminaliteit. Bij dit soort dingen is de corporatie niet de eerste partij.
De corporatie spreekt iedereen
Maar als corporatie spreek je wel veel met ‘gewone’ mensen in de wijk. Dat realiseren corporaties zich soms te weinig, denk ik. De politie spreekt alleen met mensen die aangifte doen of verdachte zijn, de zorg spreekt met patiënten en het welzijnswerk concentreert zich op specifieke doelgroepen.
Als corporatie, als huisbaas, spreek je met iedereen.
Ook met mensen zonder specifieke en/of bekende problemen. Via deze mensen hoor je dingen en weet je wat er speelt. En je ziet het bijvoorbeeld als mensen nu nog geen zorg nodig hebben, maar daar wel steeds meer naartoe bewegen. Hierdoor kun je als corporatie een belangrijke rol spelen.
Hoe ver ga je?
Signaleren is één ding. Daarmee ga je al verder dan puur het huisvesten van mensen. Maar wat doe je als de zorginstelling, de politie of de gemeente niet of onvoldoende thuis geeft? Ga je het dan toch zelf doen? Blijf je die partner keer op keer op zijn verantwoordelijkheid wijzen? Of denk je: laat dan maar?
Dat laatste kun je je eigenlijk niet permitteren, want zo’n probleem komt altijd weer een keer bij je terug. Mijn oproep aan corporaties is om niet te blijven hangen in die principiële discussie tussen zelf doen en de bal bij de ander leggen. Je hoeft daar namelijk niet altijd tussen te kiezen.
Hoe ver kom je samen?
In de ideale wereld signaleer jij en pakt de ander het op. Dan heb je een goede samenwerking.
Maar je kunt het ook allebei doen: én signaleren, én – zolang dit nog wordt opgepikt – zelf al (een deel van) het probleem oplossen.
Daarmee heb je vaak al zo’n 60 tot 80 procent van het probleem opgelost. Niet volledig natuurlijk: je hebt nou eenmaal niet de bevoegdheden van de politie of de specifieke kennis van een zorgpartij. Maar een flink deel kun je zelf oplossen. Parallel daaraan kun je blijven hameren op de verantwoordelijkheid van die andere partner.
Zelf doen én aanspreken
Een mooi voorbeeld komt van een corporatie in Drenthe. Zij werken in drie gemeentes en wilden een voorzieningenwijzer voor hun huurders beschikbaar stellen. Je kunt dan heel principieel zeggen: dat is armoedebeleid en dat moet de gemeente doen.
Maar je hebt als corporatie wel te maken met het probleem van betaalbaarheid. Je kunt vanuit die gedachte de keus maken om je huurders te helpen. Door er gewoon aan te beginnen en tegelijkertijd elke keer als je de gemeente spreekt, te hameren op de verantwoordelijkheid van de gemeente en ze te blijven uitnodigen om mee te doen.
In het geval van deze corporatie zijn ze aan de slag gegaan met één gemeente, en inmiddels leveren de andere twee gemeenten ook een bijdrage aan de voorzieningenwijzer. Zo combineer je een praktische aanpak met het scherp houden van je partners op hun verantwoordelijkheden.
