Er is al veel aandacht voor wonen en zorg, en toch denk ik dat het nog meer prioriteit verdient. Ik zie grote verschillen tussen woningcorporaties op dit thema. Bij sommige corporaties is bijvoorbeeld 30% van hun vastgoed specifiek zorgvastgoed.
Maar andere corporaties houden de boot een klein beetje af. Die denken: als zorgaanbieders mijn deur voorbij gaan bij het zoeken naar samenwerking, dan vind ik dat eigenlijk wel prima. Toch denk ik dat het goed is om als corporatie in 2024 vol in te zetten op wonen en zorg.
Ik geef je een aantal redenen hiervoor.
Je huurders worden steeds ouder
Of je het nu wilt of niet, als jij niet naar de zorg toe gaat, dan komt de zorg wel naar jou. De mensen die nu in jouw huizen wonen, worden ouder. Gemiddeld worden we in Nederland steeds ouder en dat geldt ook voor huurders bij corporaties.
Ouderdom komt nou eenmaal met gebreken. Dat betekent dat er steeds meer zorg aan huis geleverd moet worden. Als er dan letterlijk en figuurlijk drempels liggen, dan ga je daar naarmate deze groep groter wordt steeds meer last van krijgen. Zeker als je als corporatie nu niet de juiste keuzes maakt.
De zorg aan huis wordt steeds zwaarder
Het Rijk heeft als beleid dat zorg steeds meer buiten de muren van zorginstellingen plaatsvindt. Die trend is al lang aan de gang en zet nog steeds door. We komen nu op een punt dat het steeds lastiger wordt om die zware zorg nog te leveren in een reguliere woning.
Het huidige, demissionaire kabinet heeft eerder besloten dat er geen verpleeghuisplaatsen meer bij komen. Hoewel ze daar een beetje van leken terug te komen, zal het aantal verpleeghuisplaatsen nooit gelijke tred houden met het aantal mensen dat volgens de oorspronkelijke maatstaven verpleeghuiszorg nodig heeft.
Waar het ‘vroeger’ gebruikelijk was dat mensen in één keer van een eengezinswoning met drempels en een trap naar een verpleeghuis gingen, zal je nu vaker een oplossing nodig hebben die daar tussenin zit.
Een voorbeeld hiervan zijn dementerende ouderen, die steeds langer thuis blijven wonen. Je zult in die woningen maatregelen moeten treffen, bijvoorbeeld om te voorkomen dat mensen gaan zwerven. Of je moet een voorziening treffen waarbij zorgverleners naar binnen kunnen als bewoners de deur zelf niet meer kunnen openmaken.
Met dit soort dingen moet je als corporatie dus ook in je reguliere woningbezit rekening gaan houden (nog los van eventueel zorgvastgoed).
Zorgvastgoed is een taak van corporaties
Het derde argument om aan wonen en zorg meer prioriteit te geven betreft het echte zorgvastgoed, woningen die je aan een zorgpartij verhuurt om er cliënten te huisvesten.
Je kunt zeggen: dat is niet echt iets voor ons.
Het bureaucratische antwoord is dat het wel onderdeel is van je DAEB-taak als corporatie. Of meer inhoudelijk: het zijn je eigen huurders die uiteindelijk op dat zorgvastgoed zijn aangewezen. Waarom zou je die dan niet helpen?
Zorgvastgoed een risico?
Ik hoor nog weleens dat het risico dat met zorgvastgoed gepaard zou gaan een belemmering vormt. Natuurlijk kun je stellen dat het meer risicovol is om een gebouw te verhuren aan één partij in plaats van aan verschillende huurders. Als die ene partij de huur niet betaalt, dan heb je een behoorlijk groot probleem. Dat is waar.
Tegelijkertijd kun je veel doen om dat risico te beperken.
Allereerst door goed te kijken met welke zorginstelling je in zee gaat. Gaat het om een partij die duurzaam solvabel is? Daarnaast kun je het gebouw zo inrichten dat, mocht een partij omvallen, je de woningen als individuele units kunt verhuren. Met dit soort maatregelen zijn de risico’s goed te managen.
Niets doen is ook een risico
Jouw huidige huurders in reguliere woningen hebben straks misschien zorgvastgoed nodig. Zeker als je in een gebied zit waar de bevolkingsgroei afvlakt of misschien zelfs krimpt.
Dan loop je het risico dat die mensen in een ongeschikte woning moeten blijven zitten, of vertrekken naar andere partijen die dat zorgvastgoed wel aanbieden. Dan blijf je als corporatie achter met vastgoed dat onvoldoende geschikt is om zorg in te verlenen. Niets doen is dus ook een risico.
Ik hoop dat je het vooral positief benadert: vanuit de volkshuisvestelijke opgave en je maatschappelijke taak. Wees op de toekomst voorbereid en ga in 2024 volop aan de slag met wonen en zorg.
