Regelmatig stelt een corporatie mij de vraag: fuseren of niet? Wat zijn de voor- en nadelen van een fusie?
Het lijkt soms heel logisch om als corporatie te fuseren. Omdat je (te) klein bent, bijvoorbeeld. Of omdat er twee vergelijkbare corperaties in hetzelfde werkgebied actief zijn.
Fuseren? Nee, tenzij …
Soms lijkt een fusie inderdaad de beste optie. In mijn visie is een fusie, in welke situatie dan ook, altijd een ‘nee, tenzij…’-beslissing. Immers, een fusie is praktisch bijna onomkeerbaar. Het is vrijwel onmogelijk om te defuseren. In theorie natuurlijk wel. En in uitzonderlijke situaties zoals bij de splitsing van Vestia. Maar in de praktijk zie je niet of nauwelijks dat corporaties fusies terugdraaien.
Waar kan die ‘tenzij’ in zitten? In twee dingen met name: de financiën en de personele situatie.
Financiële en organisatorische redenen voor fusie
Een goede reden om te fuseren is als je financieel niet in staat ben om de opgaven in je werkgebied op een goede manier te realiseren. Ook niet op de langere termijn. Een fusie kan dan een goede oplossing zijn. Mits je natuurlijk een partner vindt waarmee je die opgave kunt realiseren.
Een ander argument, dat ik vaak van hele kleine corporaties hoor, is de vraag of je nog wel genoeg kwalitatief goede mensen kunt vinden om de corporatie ook in de toekomst te besturen en te bestieren. Ook dat kan in theorie een valide argument voor fusie zijn.
Bij deze twee belangrijkste redenen om een fusie te overwegen is wel een kanttekening te plaatsen. Vraag je altijd af of er geen sprake is van ‘lijden door het lijden dat je vreest’. Met andere woorden: is de financiële en/of organisatorische situatie écht problematisch, of valt dat eigenlijk reuze mee?
En als je ervan overtuigd bent dat er echt een probleem is: ga dan eerst eens na of dit ook met minder verregaande oplossingen aan te pakken is.
Samen meer bereiken: fusie of samenwerken?
Een aanleiding voor fusie kan ook zijn dat je kansen ziet om samen meer te bereiken. Zonder dat er een specifiek financieel of organisatorisch probleem moet worden opgelost. Voor dat soort redenaties moet je erg oppassen.
Zo kun je kansen zien in het samen oppakken van de verduurzamingsopgaven. Of door samen beleid te ontwikkelen voor de betaalbaarheid in het werkgebied. Of je ziet kansen in samenwerking in personele zin, zoals het delen van bijvoorbeeld een controller of assetmanager of samen je HR-beleid vormgeven.
Deze kansen kun je beter en sneller pakken als je gaat samenwerken in plaats van fuseren. Bij een fusie kom je immers in allerlei andere discussies terecht. Bovendien kost het heel veel tijd en energie om de organisatie daarop aan te passen. Je bent dus zomaar een aantal jaren verder voordat je van een fusie de vruchten kunt plukken.
Bij samenwerken kan dat veel sneller. En natuurlijk kan je na een aantal jaren samenwerken op een punt komen waarbij je zegt van: ja, in feite zijn we al gefuseerd, het enige wat er nog aan ontbreekt is een juridische fusie. Prima! Zoiets kan natuurlijk ontstaan. Maar die situatie moet dan wel ontstaan vanuit het pakken van kansen en daar daadwerkelijk op gefocust zijn.
Fusie: niet doen, tenzij er goede redenen voor zijn
Kortom, mijn visie op een fusie door corporaties is: niet doen, tenzij er goede redenen voor zijn. En die redenen zitten met name in je financiële en/of organisatorische onmogelijkheden. Als dat van toepassing is: zoek dan een fusiepartner waarmee je dat probleem daadwerkelijk oplost.
Zie je kansen om samen te werken? Doe dat dan. Ga gewoon praktisch aan de slag. En belast die samenwerking niet (direct) met een ingewikkeld fusietraject. Want dan weegt de belasting van die samenwerking waarschijnlijk niet op tegen de voordelen ervan.
