Hoe verleid je senioren om te verhuizen naar een passende woning? Interview met Nienke Miedema

Nederland vergrijst in rap tempo. De groeiende groep ouderen leidt tot een toenemende vraag aan passende woningen waar senioren zo lang mogelijk zelfstandig in kunnen wonen. Hoe kun je daar als corporatie in voorzien? En hoe verleid je senioren om door te stromen naar een geschikte woning?

Daarover sprak Ritske Dankert met Nienke Miedema. Nienke is beleidsadviseur Wonen bij de gemeente Rotterdam. Daarvoor werkte zij als beleidsadviseur bij Woonzorg Nederland.

Wie niet wil verhuizen, hoeft dat niet

Nienke heeft in haar rollen bij de gemeente Rotterdam en Woonzorg Nederland veel praktijkervaring opgedaan en onderzoek gedaan naar de doelgroep senioren. Ze weet daardoor hoe corporaties oudere bewoners kunnen verleiden om door te stromen naar een passende woning waarin zij zo lang mogelijk op een prettige manier zelfstandig kunnen wonen.

Ze vindt het belangrijk om te benoemen dat niemand moet verhuizen. “Ik merk dat de senioren die we spreken soms het gevoel hebben dat ze hun huis uit moeten. Als iemand niet wil verhuizen, hoeft dat uiteraard niet. Wij proberen mensen bewust te maken van het feit dat het makkelijker en prettiger is om langer thuis te blijven wonen in een woning die daar ook geschikt voor is.” 

Haak in op de sleutelmomenten

Daarnaast merkt Nienke op dat de doelgroep ‘senioren’ heel groot én divers is. Qua leeftijd, maar ook qua gezondheid en financiële middelen. Het is dus lastig om generieke uitspraken te doen over deze doelgroep. Nienke ziet wel dat er een aantal sleutelmomenten in het leven van mensen zijn waarop corporaties kunnen inhaken om senioren te overtuigen om door te stromen naar een geschikte woning.

“De kinderen gaan het huis uit, iemand gaat met pensioen, een partner overlijdt, iemands gezondheid verslechtert... Dat zijn momenten waarop mensen nadenken over of ze in hun huidige woning willen blijven, of liever zouden verhuizen.”

Hoe je mensen op dat moment ook daadwerkelijk verleidt om te verhuizen? Door ervoor te zorgen dat er een geschikt en aantrekkelijk aanbod is voor de doelgroep. Ook de informatievoorziening over het aanbod moet op orde zijn, en senioren moeten ontzorgd worden in het proces.

Rotterdam werkt samen aan langer thuis blijven wonen

De vergrijzing is een flinke opgave. Niet alleen voor de gemeente Rotterdam, maar ook voor de rest van Nederland. Nienke: “Dit kun je als gemeente niet alleen oplossen, dus moet je samen optrekken. Als gemeente Rotterdam hebben we het programma ‘Rotterdam Ouder en Wijzer’ om Rotterdam voor te bereiden op de vergrijzing. Daarnaast hebben we met 42 corporaties, zorg- en welzijnspartijen en marktpartijen het Langer Thuis Akkoord gesloten.” 

Binnen het programma werken de partijen samen aan het realiseren van meer geschikte woningen voor senioren en aan woonconcepten die zich tussen zelfstandig wonen en het verpleeghuis in bevinden. 

De rol van de gemeente binnen het samenwerkingsverband is de samenwerking faciliteren en kennis delen onder andere het doen van onderzoek waar de partijen op kunnen voortbouwen. Nienke: “Wij hebben persona’s ontwikkeld om de diversiteit van de doelgroep in beeld te brengen. Waar wonen welke types senioren, en waar hebben zij behoefte aan?” Verder deelt gemeente Rotterdam onder andere relevante onderzoeken en informatie met de betrokken partijen.

Thuisplusflats: sneller resultaat in bestaande bouw

De partijen binnen Rotterdam Ouder en Wijzer hebben samen ambities en een actieagenda opgesteld. Een belangrijk onderdeel hierbij is dat er meer woningen en woonconcepten voor senioren worden gerealiseerd in Rotterdam. Die woningen kunnen in nieuwbouw maar ook in bestaande bouw gerealiseerd worden, vertelt Nienke. “In bestaande bouw hebben we een nieuw woonconcept: de thuisplusflat. Daar hebben we er nu zes van in Rotterdam. Dat is een groot succes. Het is een combinatie van wonen, zorg en welzijn.”

“Het voordeel van de thuisplusflat is dat het in een bestaand 55+ complex is uitgerold, waardoor we veel sneller stappen konden maken. We richten ons ook op nieuwbouw, maar daarvan weet je dat het veel langer duurt.”

Binnen het concept wordt er in eerste instantie alleen aan de zorg- en welzijnsknop gedraaid, vertelt Nienke. De fysieke aanpassingen volgen dan vanzelf. “Het gebouw is al geschikt omdat het een 55+ complex is. Corporaties kunnen aanvullend besluiten om bijvoorbeeld een scootmobielruimte in de flat te realiseren, of de brievenbussen te verlagen. Soms zijn het kleine dingen die een groot verschil maken.”

Seniorenmakelaars helpen senioren beslissen

Een ander middel dat in Rotterdam wordt ingezet om ouderen te helpen aan een passende woning zijn de seniorenmakelaars. Ook dat is het resultaat van een samenwerking tussen corporaties, overkoepelende organisatie Maaskoepel en de gemeente Rotterdam.

De seniorenmakelaars zetten zich in voor bewustwording bij de doelgroep. Zo organiseren ze informatiebijeenkomsten en geven ze voorlichting. Ook helpen de seniorenmakelaars ouderen met praktische zaken. Nienke: “Ze hebben niet als doel dat zij zoveel mogelijk verhuizingen realiseren, want het gaat erom dat mensen passend wonen. Eventueel kan dat door de huidige woning geschikt te maken.”

Er zijn corporaties die zelf verhuurmakelaars hebben die gespecialiseerd zijn in senioren. Dat vindt Nienke erg goed, “maar wat je wel vaak ziet is dat mensen alleen binnen de eigen corporatie kunnen verhuizen. Bij de seniorenmakelaar kunnen ze ook van corporatie A naar corporatie B verhuizen.”

Nienke benadrukt nog eens dat dit soort projecten zich vaak richten op senioren die in een grote eengezinswoning wonen. In Rotterdam richt men zich op álle ouderen die in een ongeschikte woning wonen.

Nienke: “Je aanpak wordt bepaald door de doelen die je met elkaar afspreekt. Als je doel is om meer doorstroom te krijgen, dan richt je je op de senioren in een grote eengezinswoning. Maar als je doel is om mensen langer prettig zelfstandig te laten wonen, dan moet je ook mensen die in een portiekwoning zonder lift wonen meenemen.”

Corporaties: benader de gemeente als samenwerkingspartner

Als iemand die vanuit meerdere invalshoeken aan de vergrijzingsopgave gewerkt heeft, heeft Nienke een belangrijke tip voor corporaties die meer willen doen voor senioren. “Ga het gesprek aan met de gemeente om te kijken of zij data en informatie beschikbaar heeft waarmee je samen aan de slag kunt. Als corporatie heb je zelf ook veel gegevens van je huurders. Hoeveel 75+ers wonen er bijvoorbeeld in een grote eengezinswoning?”

Ook vindt Nienke dat je bewoners actief kunt benaderen. “Dat moet je heel zorgvuldig doen, je wilt mensen niet het gevoel geven dat ze hun huis moeten. Wel wil je ze bewust maken van het feit dat er een beter passend aanbod is. En dat je ze kunt ontzorgen en door te helpen met praktische zaken. Uiteindelijk kunnen corporaties in samenwerking met gemeentes ook afspraken maken over het toewijzingsbeleid en bepaalde mensen voorrang geven.”