Is het glas halfleeg of halfvol? De waarderende benadering toepassen in beleid
Wanneer je beleid maakt, heb je vaak de neiging om te kijken naar wat het probleem is en hoe je dat gaat oplossen. Of anders gezegd: hoe je een onvoldoende weet om te buigen in een voldoende. Met de waarderende benadering kun je een stap verder gaan: hoe verbeter je je sterke punten en leer je van wat al goed gaat?
Wat is de waarderende benadering?
De waarderende benadering (appreciative inquiry) kijkt naar de sterke punten die er al zijn binnen jouw beleidsthema. Vervolgens stel je jezelf de vraag hoe je deze sterke punten nog verder kunt versterken en verbeteren.
Het idee is dat je door het volgen van de waarderende benadering verder komt dan alleen het oplossen van een probleem.
Oud-hockeybondscoach Marc Lammers werd met zijn team wereldkampioen. Vooral door te kijken naar wat er bij de speelsters al goed ging, en dat te verbeteren:
Lees ook het eboek 17 schrijftips voor leesbaar en overtuigend beleid.
De waarderende benadering gaat uit van het idee dat elke organisatie of elke doelgroep van beleid een positive core heeft.
Er zijn dus niet alleen problemen of zwaktes, maar ook kansen en krachten.
Bij bijvoorbeeld de Wet maatschappelijke ondersteuning zie je, vooral de laatste jaren, dat er ook wordt gekeken naar wat mensen nog wél kunnen.
Er wordt dus uitgegaan van de sterke punten van mensen (natuurlijk zijn hier allerlei kanttekeningen bij te plaatsen omdat er tegelijkertijd wordt bezuinigd, maar in de kern is uitgaan van wat mensen nog wel kunnen natuurlijk alleen maar goed).
In de volgende video hoor je meer over de achtergronden van de waarderende benadering. De video gaat onder meer in op het ontstaan van de benadering in de praktijk van organisatieverandering.
Lees ook het eboek 17 schrijftips voor leesbaar en overtuigend beleid.
Onderliggende principes van de waarderende benadering
De waarderende benadering heeft een aantal onderliggende principes.
Als eerste het Constructivisme, een benadering waarin wordt gesteld dat je bent wat je denkt, schrijft en zegt. Kort door de bocht gezegd, kun je jezelf dus ‘construeren’. Uit de video van Marc Lammers blijkt bijvoorbeeld dat denken over je zwakke punten tot gevolg kan hebben dat je algehele prestaties eerder afnemen dan toenemen.
Het tweede onderliggende principe is het Poetic Principle. Dit principe stelt dat je in een (maatschappelijke) ontwikkeling, net als in een gedicht, kunt zien wat je er in wilt zien. In een maatschappelijke ontwikkeling kun je bijvoorbeeld alleen problemen zien, maar je kunt ook proberen om de positieve aspecten te benadrukken.
Ook het Simultaniety principle vormt een grondslag voor de waarderende benadering. Het simultaan werken aan het opstellen en het uitvoering van beleid. De verandering begint volgens dit principe al bij het stellen van de vraag wat de goede en slechte aspecten van een situatie zijn. De verandering begint dus al bij de eerste discussie over jouw beleidsthema.
Binnen de waarderende benadering kijk je niet alleen naar wat er goed gaat, maar ook naar wat de ideale situatie zou zijn. Het Anticipatory principle (anticiperen) vormt hiervan een grondslag.
Tot slot vormt het Positive principle een belangrijke grondslag van de waarderende benadering. Wanneer je vanuit een positieve benadering veranderingen teweeg wilt brengen, zul je veel minder weerstand krijgen. De veronderstelling is dat mensen bij een positief uitgangspunt sneller met je mee in plaats van tegen je gaan denken.
4D model: de waarderende methode in de praktijk toepassen
De waarderende benadering wordt vaak gekoppeld aan het 4D-model. De vier D’s in dit model staan voor Discover, Dream, Design en Do.
Lees ook het eboek 17 schrijftips voor leesbaar en overtuigend beleid.
Je begint bij in dit model bij ‘Discover’. Wat gaat er al goed? Zijn er best practices waar je gebruik van kunt maken?
Vervolgens ga je verder naar ‘Dream’, waarbij je je de ideale situatie inbeeldt. Dit kan op allerlei beleidsvelden zijn. De nadruk ligt hierbij op het doorontwikkelen van sterke punten.
Wanneer je de sterke punten en de ideale situatie van jouw beleidsterrein duidelijk hebt, kun je een concreet plan opstellen met de middelen die nodig zijn om jouw gedroomde situatie te bereiken. Dit is de Design fase.
Tot slot ga je dit plan uitvoeren (‘Do’), waarbij je in de uitvoering telkens verbeteringen aanbrengt. Hierdoor kom je weer uit bij ‘Discover’: je ontdekt weer nieuwe dingen die goed gaan en waar je met een grotere focus nog meer uit kunt halen.
Door vanuit de waarderende benadering te werken, kun je jouw beleid naar een hoger niveau tillen. Zo kun je voor de doelgroep van jouw beleid écht een verschil maken.
Lees ook het eboek 17 schrijftips voor leesbaar en overtuigend beleid.